WordPress + ActivityPub: gure elkarrizketen jabetza berreskuratzen?

2005-2010 bitartean, kakaztozenoaren hasierari ‘web bi puntu zeroren eztanda’ deitzen genion garaian, berehala hasi ginen arazo txiki batekin konturatzen: interneteko elkarrizketa sare sozial korporatiboen lorategi pribatuetara bideratzen hasi zen: urliaren blogeko erantzunak, sustatu.eus-eko artikuluen inguruko eztabaidak, Berria-ko albisteei buruzko iruzkinak, webgune horietako bakoitzetik Twitter, Facebook ta abarretara mugitzen hasi ziren, eta geure webguneetako eztabaida eta trafikoa apaltzen joan zen.

Elkarrizketaren desplazamendu hura hainbat aldiz komentatu genuen batek baino gehiagok, traba txiki bat bezala, beste ezer baino. Nekez imajina genezakeen orduan sare sozial korporatiboek zer punturaino iritsiko ziren urte gutxiren buruan geure elkarrizketen pribatizazio, bideratze eta kakazte lanetan.

Blogak: oinarrietara buelta

Lehengo batean esan nuen, eta gero eta argiago daukat: sareko eztabaida aberasgarri, anitz eta askea berreskuratzeko, blogak oinarri-oinarrizko piezak iruditzen zaizkit. Estandarizatu samarrak, alde teknikotik erabiltzaile bakoitzaren gogo eta ezagutza mailara egokitzeko errazak… eta neurri batean behintzat, internet osoa goitik behera kakaztuta duten algoritmo, datuen kapitalismo, lorategi itxi, adimen artifizial eta abarretatik aske. Norberak muntatu dezake zerotik, edo hornitzaile bati eskatu oinarrizko instalazio bat… baina behin martxan dagoela, norbera da jaun eta jabe, eta ez Estatu Batuetako edozein soziopata ultraeskuindar.

Nik neuk WordPress sistema darabilt blog hau 2007an martxan jarri nuenetik. Software bat da, pazientzia apur batekin deskargatu eta sareko zerbitzari batean instalatu daitekeena, blogaren kudeaketa eramateko. Lan hori guztia egin nahi ezean, plataforma gisa ere erabil daiteke: enpresa batek mantentzen duen zerbitzariaren kontra lan egin, eta alde tekniko guztiaz ahaztu. (Baina, hori bai, trukean, berriz sartuko zara plataformizazioa, algoritmizazioa eta abarren gurpil zoroan).

ActivityPub: WordPress fedibertsora entxufatzen

WordPressek duen abantailetako bat pluginak dira: mundu osoko milaka eta milaka lagun dabiltza sistemaren ahalmenak ugaritzeko software txatalak garatzen, haietako asko eta asko modu aske eta doakoan.

Pluginen mundu horretan, azken hileotako aurkikuntza WordPresserako ActivityPub plugina izan da.

ActivityPub fedibertsoko sare sozial irekiak elkarrekin komunikatzeko erabiltzen den oinarrizko protokoloa da. Sare sozialaren atzetik dagoen softwareak erabiltzaileak, edukiak, datak, mezuak… identifikatu eta transmititzeko arau komun multzo bat da. Hari esker, posible da fedibertsoko sare sozial ezberdinetako erabiltzaileak haien artean komunikatzea, nahiz eta zerbitzu ezberdinak erabili.

Bada, WordPresseko ActivityPub plugin horrek, pentsa dezakezun bezala, protokolo hori txertatzen du WordPressekin egindako blogetan. Horrela, posible da bloga bera, edo blogeko egileetako bakoitza, fedibertsoko erabiltzaile gisa identifikatzea. Erraz ulertzeko adibide bat: plugin horri esker, gaur egun posible da blog hau bera mastodon.eus-etik jarraitzea, beste edozein erabiltzaile balitz bezala:

Kontua da oraintsu argitaratu dela WordPresseko ActivityPub plugin horren 3.0 bertsioa, eta oso-oso funtzio interesgarria dakar: blogetik zuzenean erantzutea fedibertsoan topatutako sarrera bati. Horretarako, gure nabigatzaileko gogokoen barran kokatu behar dugun botoi bat eskaintzen digu pluginak. Erantzun nahi diogun zerbait ikusten dugunean, botoi horrek automatikoki irekiko digu gure blogeko sarrera berri bat, ikusi berri dugun webgune horren erreferentzia bat izango duena. Horrela, idazten dugun erantzuna gure blogean, eta fedibertsoko sarrera horren harian ere ikusiko du erantzun nahi diogunak.

Tokatuko da oraindik esperimentuak egitea, jolasten eta enredando jardutea apur bat, baina boteprontoan oso ideia interesgarria iruditzen zait lehen aipatutako elkarrizketen kontrol hori berreskuratzen hasteko. Iritzirik?